Giáo án môn Ngữ văn 10 - Đọc văn: Chiến thắng Mtao Mxây

Tuần 3
Tiết 8-9
Ngày soạn: 25/08/09
Ngày dạy: 01/09/09
Đọc văn: CHIẾN THẮNG MTAO MXÂY
Mục tiêu bài học:
 Giúp HS
Kiến thức: Nắm được đặc điểm của sử thi anh hùng trong việc xây dựng kiểu “nhân vật anh hùng sử thi”, về nghệ thuật miêu tả và sử dụng ngôn từ.
Kỹ năng: Biết cách phân tích một sử thi anh hùng để thấy được giá trị của sử thi về nội dung và nghệ thuật, đặc biệt là cách sử thi mượn việc mô tả chiến tranh để khẳng định lý tưởng về một cuộc sống hòa hợp, hạnh phúc.
Thái độ: Nhận thức được lẽ sống cao đẹp của mỗi cá nhân là hi sinh, phấn đấu vì danh dự và hạnh phúc yên vui cả cộng đồng.
Chuẩn bị
Học sinh: Đọc văn bản, soạn bài theo câu hỏi sách giáo khoa
Giáo viên: Đọc kĩ SGK, SGV, thiết kế bài giảng,..
Tiến trình dạy học:
Ổn định lớp, kiểm diện học sinh.
Kiểm tra bài cũ: 
Câu hỏi: Nêu định nghĩa về thể loại sử thi?
Bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV & HS
NỘI DUNG CẦN ĐẠT
GV: Yêu cầu HS đọc tiểu dẫn SGK.Có mấy loại sử thi?
HS: Đọc tiểu dẫn và trả lời câu hỏi.
GV: Nhận xét và chốt ý.
GV: Hãy cho biết nội dung và vị trí đoạn trích?
HS: Dựa vào sách giáo khoa và trả lời.
GV: Nhận xét và chốt ý.
GV: Yêu cầu HS đọc văn bản. Tóm tắt diễn biến trận đánh?
 GV: Đăm Săn khiêu chiến và thái độ hai bên như thế nào?
GV: Hiệp đấu thứ nhất được miêu tả như thế nào?
GV: Bước ngoặt của trận đấu thể hiện ở chi tiết nào.
GV: Hình tượng mặt trời có ý nghĩa như thế nào.
GV: Khung cảnh chiến thắng qua cách miêu tả của tác giả dân gian hiên lên như thế nào?
GV :Em hãy cho biết nghệ thuật được sử dụng trong đoạn trích?
GV: Cho học sinh đọc ghi nhớ và ghi vào vở.
Tìm hiểu chung
Sử thi:
Có hai loại sử thi: 
Sử thi thần thoại: Đẻ đất đẻ nước (Mường), Cây nêu thần (Mnông),..
Sử thi anh hùng: Đăm Săn, Xinh Nhã (Ê đê), Đăm Noi (Ba Na),
Sử thi Đăm Săn 
Tác phẩm tiêu biểu cho loại sử thi anh hùng Tây Nguyên.
Tóm tắt tác phẩm: (SGK)
Đoạn trích “Chiến thắng Mtao Mxây”
Nội dung: (SGK)
Vị trí đoạn trích ở phần giữa của tác phẩm.
Nhan đề do soạn giả đặt.
Đọc - Hiểu văn bản
Đọc văn bản
Tìm hiểu văn bản
Hình tượng nhân vật Đăm Săn trong trận chiến đấu với Mtao Mxây
Đăm săn
Mtao mxây
Đến tận chân cầu thang để khiêu chiến -> chủ động.
“Ơ diêng, ơ diêng, xuống đây! Ta thách nhà ngươi đọ dao với ta đấy!”
Dọa: phá sàn, đốt nhà, và phá cầu thang.
Coi khinh kẻ thù không bằng con lợn, không bằng con trâu.
Không thèm đánh trộm lúc Mtao Mxây đang đi, lúc đang xuống cầu thang -> rất tự tin, đàng hoàng.
Dụ được kẻ thù ra quyết đấu với mình.
Bị động sợ hãi trước Đăm Săn, do dự, rụt rè không dám xuống thang nhưng vẫn trêu tức đăm săn: “tay ta còn đang bân ôm vợ hai chúng ta...”
Sợ kẻ thù đánh trộm buộc phải đi ra.
Vào cuộc chiến
Khích thách mtao mxây múa trước-> Đăm Săn không nhúc nhích, bình tĩnh, thản nhiên.
“ Một lần xốc tới, chàng vượt một đồi tranh. Một lần xốc tới nữa, chàng vượt một đồi lồ ô..”-> mạnh mẽ vừa khỏe, vừa đẹp.
Hơ Nhị ném miếng trầu, Đăm Săn “đớp được”, sức mạnh của chàng tăng gấp bội-> múa khiên càng nhanh, càng đẹp.
Đâm vào người Mtao Mxây nhưng không thủng, thấm mệt vừa chạy, vừa ngủ.
Trong giấc mơ, được ông trời mách kế ->làm theo.
Hỏi tội cướp vợ, giết chết Mtao Mxây.
Lại bị khích, múa trước.
Múa khiên như trò chơi -> kém cỏi.
Vừa chạy, vừa chống đỡ.
Vùng chạy cùng đường, ngã lăn ra đất, giả dối cầu xin tha mạng.
Bị giết
Hình tượng Đăm Săn trong tiệc mừng chiến thắng
Không khí lễ hội: “đông nghịt khách, tôi tớ chật ních,tiệc ăn uống linh đình”-> tưng bừng, rộn rã và giàu có của buôn làng.
Đăm săn đã là tù trưởng danh vọng đến thần, tiếng lừng khắp núi.
Vẻ đẹp phi thường về hình thể:
Mắt long lanh như mắt chim ghếch
Bắp chân to như cây xà ngang
Sức chàng như voi đực,..
Tù trưởng giàu sức mạnh, xứng đáng là chỗ dựa của cả cộng đồng.
Nghệ thuật sử thi
Cách nói ví von, giàu hình ảnh.
Giọng văn trang trọng, hào hùng.
Sử dụng biện pháp so sánh, phóng đại, đòn bẩy,
Tổng kểt
Ghi nhớ (SGK)
Củng cố: Hình tượng Đăm Săm trong đoạn trích
Dặn dò :
 - Học bài cũ: Chiến thắng Mtao Mxây
- Chuẩn bị bài “Văn bản” (phần luyện tập) theo SGK.
- Ôn bài “Văn bản” đã học.
Rút kinh nghiệm
Câu hỏi: Hình ảnh anh hùng Đăm Săn được thể hiện như thế nào trong đoạn trích “Chiến thắng Mtao Mxây”? Cảm nhận của em về hình tượng này?