Giáo án môn Ngữ văn 12 - Tiết 87, 88: En xa trước gương soi

Tiết 87 – 88(GV)	Ngày soạn:17/02/2005.
EN XA TRƯỚC GƯƠNG SOI
 (L. Aragông)
A.1. Giúp HS thấy : Aragông là tác giả suốt đời gắn bó với nhân dân, với tổ quốc, luôn trăn trở chân thành với lí tưởng CM. A đã có những đóng góp NT đặc sắc cho thơ ca hiện đại Pháp. Trong thơ A luôn có sự hòa quyện giữa tưởng và nghệ thuật .
 2. Rèn luyện KN phân tích bài thơ trữ tình .
 3. Giáo dục lòng yêu nước, yêu thơ ca .
B. Ý chính tác giả (liên quan đến E). Phân tích ND + NT bài thơ .
C. Phương pháp : Diễn giảng + Đàm thoại .
D. Thầy : Soạn bài, hướng dẫn HS tìm hiểu, phân tích .
 Trò : Chuẩn bị theo yêu cầu của GV .
Đ. Các bước tiến hành :
 I. Oån định lớp, ghi tên HS vắng .
 II. Bài cũ : - Tóm tắt, nêu chủ đề bài thơ “Thư gửi mẹ” của Eâxênin .
 - Phân tích NT thể hiện “ánh sáng diệu kì” trong bài thơ?
 III. Dàn bài mới :
1) Những nét chính về A?
 à GV củng cố, lưu ý .
 - Sau khi đậu tú tài học y khoa theo ý muốn gia đình .
 - Người có ảnh hưởng trực tiếp đến qt này là Tơriôlê Enxa- một phụ nữ Nga, người yêu, vợ A .
2) Sự nghiệp sáng tác A có gì nổi bật?
3) Enxa có ảnh hưởng gì đến sự nghiệp sáng tác của A?
 - Năm 1957 đựơc hao giải : Hòa bình Lê nin (khi tròn 60 tuổi) .
4) Những hiểu biết của em về bài thơ?
 - Khi đó E và A cùng tham gia chiến tranh .
 - HS đọc .
 - Bố cục : 4 khổ đầu, năm khổ sau .
5) Enxa chải tóc ở thời điểm nào?
 - GV nói rõ về “thời bi kịch” .
6) Câu 21 và câu 28 gợi cho em suy nghĩ (liên tưởng) gì?
7) Động tác soi gương và chải tóc được so sánh ntn?
 à Đức tính hiền dịu và nhẫn nại của Enxa tưởng chừng có thể làm dụi bớt nỗi đau vì chiến tranh .
8) Nhận xét hình ảnh Enxa ngồi chải tóc?
9) Soi gương để làm gì?
10) Nhận xét cách thể hiện tâm trạng E của A?
11) E là người ntn?
12) Nhận xét nét giống (và khác ) trong tâm hồn E và A?
A. Giới thiệu chung :
 1. Tác giả Aragông (1897 - 1982) là nhà thơ, nhà tiểu thuyết Pháp .
 a. Cuộc đời :
 - Sinh ra tại Pari không được cha mẹ thừa nhận .
 - Sớm yêu thích văn chương .
 - A tham gia 2 cuộc đại chiến thế giới chứng kiến những biến động lớn trong xã hội .
 - Cuộc đời là quá trình dài trăn trở với lí tưởng CM và chân lí NT .
 - Về cuộc đời, Enxa (nhà tiểu thuyết Pháp, vợ Aragông) đẵ đưa ông thoát khỏi tư tưởng bi quan, chán nản, thâm nhập sâu vào lí tưởng của CM tháng Mười. Aragông tham gia sôi nổi các hoạt động XH, tích cực tham gia kháng chiến chống phát xít Đức, khi chúng chiếm đóng nước Pháp trong chiến tranh thế giới lần II .
 b. Sự nghiệp sáng tác :
 - ND : ca ngợi tổ quốc, CM và tình yêu Enxa .
 - Tác phẩm tiêu biểu : Tiểu thuyết : Thế giới hiện thực, Tuần lễ tháng, những người cộng sản Thơ : Nát lòng, Đôi mắt Enxa, cuốn tiểu thuyết chưa hoàn thành 
 - NT thơ : Cách tân theo hướng hiện đại, xóa nhòa ranh giới giữa thơ và văn xuôi, biện pháp tu từ phong phú .
 - Aûnh hưởng Enxa đến sự nghiệp sáng tác của A : E chính là nguồn cảm hứng bao trùm trong nhiều sáng tác của Aragông, không những ở tiểu thuyết mà còn ở thơ. Aragông có cả “một vườn thơ Enxa”, trong đó có thể kể đến 1 tập chính như : Đôi mắt Enxa, Enxa, anh chàng say đắm Enxa
 c. Nhận xét : là nhà thơ, nhà tiểu thuyết Pháp nổi tiếng thế giới, một trong những cách chim đại bàng VH thế kỉ 20 .
 2. Bài thơ : “Enxa trước gương soi” .
 - Viết 1943 thời kì gian khổ nhất của cuộc chiến đấu chống phát xít. Trích trong tập “Tiếng kèn báo thức Pháp” .
 - Chủ đề : Ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn của E, sự day dứt của nàng trước số phận dân tộc, đất nước .
B. Phân tích :
 1. Tâm trạng E bằng hình tượng – tâm tư E :
 - E chải tóc trong một thời điểm, thời gian rất bình thường (giữa thời bi kịch, trong ngày dài) .
 - Đặc biệt câu 21 và câu 28 “ngay giữa hồi bi kịch” – “Như thứ năm  đó” .
 + Một tuần lễ có 7 ngày, thứ năm đúng là ngày chính giữa. Số 7 gợi liên tưởng đến 7 năm của đại chiến thế giới II (1939 - 1945),năm 1942 là điểm giữa của hai thời gian ấy – thời điểm gay go nhất, thời kì khốc liệt và bi thảm .
 + Hình thức điệp “Ngay giữa hồi  mái tóc vàng rực rở” → tâm trạng da diết, trăn trở của E.
 - Động tác soi gương chải mái tóc được so sánh một cách chính xác và táo bạo .
 + Chính xác : mái tóc E có màu vàng rực .
 + Táo bạo : Người chải mái tóc vàng → làm dụi cơn lửa cháy (xoa dụi những vết thương cơ thể), dạo đàn → xoa dụi vết nỗi đau tâm hồn; giàu vò trí nhớ → trăn trở nhớ sự kiện bi thảm tàn khốc của ĐN, dân tộc. Khởi dậy những đóa hoa bốc lửa (day dứt trước số phận những con người ưu tú), làm lóe sáng trong tôi bao trí nhớ Þ E chải tóc không đơn thuần để làm đẹp mà để thể hiện những suy tưởng về chiến tranh về con người, về đất nước .
 * Soi gương :
 + Để nhớ lại những đau thương mất mát trong chiến tranh .
 + Nhớ về những con người ưu tú đã ngã xuống
 + Soi vào thế giới đáng nguyền rủa .
 à Tấm lòng của E đối với người đã ngã xuống : cảm phục, trân trọng .
 Þ Tâm trạng của Enxa được bộc lộ 1 cách gián tiếp qua các hình ảnh, từ ngữ gợi tả. Đó là một tâm trạng suy tư, day dứt thầm lặng của E .
 Þ E là con người có tâm hồn cao đẹp, gắn bó với tổ quốc, CM .
 2. Tâm trạng của nhân vật trữ tình :
 - Mái tóc vàng của E gây ấn tượng mạnh mẽ đối với A → tình yêu say đắm của A đối với E .
 - Điệp từ “và” → tâm trạng da diết, sôi nổi của A trước hình ảnh E chải tóc .
 - Hiểu tâm trạng day dứt của E → Aragông cũng nhớ lại những con người đã ngã xuống và tổ quốc .
ÞTâm hồn E và A cũng hòa quyện vào nhau trong nỗi day dứt về một thời kì đau khổ của dân tộc .
C. Tổng kết :
 - Bài thơ thể hiện những NT độc đáo của A : điệp, cách so sánh, hình ảnh táo bạo  → cảm xúc của một trái tim tha thiết yêu thương, gắn bó với tổ quốc với nhân dân .
 IV. Củng cố : - Aûnh hưởng của A đối với E (cuộc đời, sáng tác) .
 - Qua hình ảnh chải tóc : gương soi → tâm hồn .
 IV. Dặn dò : - Nắm bài giảng, thuộc dẫn chứng .
 - Chuẩn bị : “Đương đầu với đàn cá dữ” (trích) Huêminguê (Đọc, nắm vững đoạn trích. Những nét chính về tác giả. Qua những hình ảnh về những người lao động trên biển chúng ta rút ra điều gì) .
E. Rút KN :