Bài giảng Ngữ văn 10 - Đọc văn: Cảnh ngày hè

kÝnh chµo c« gi¸oCïng toµn thÓ c¸c b¹n häc sinh líp 10a5V¨n b¶nB¶o kinh c¶nh giíi – NguyÔn Tr·iC¶nh ngµy hÌT¸c gi¶ NguyÔn Tr·i ( 1380 – 1442)C¶nh ngµy hÌ NguyÔn Tr·i B¶o kinh c¶nh giíiI. Giíi thiÖu chung:1. TËp th¬ Quèc ©m thi tËp:- TËp th¬ N«m: 254 bµi, ®¸nh dÊu sù ph¸t triÓn cña th¬ tiÕng ViÖt. - VÒ néi dung: VÎ ®Ñp con ng­êi NguyÔn Tr·i.- VÒ nghÖ thuËt: Th¬ N«m §­êng luËt víi c¸c c©u th¬ lôc ng«n.- Quèc ©m thi tËp gåm 4 phÇn: V« ®Ò, M«n th× lÖnh, M«n hoa méc, M«n cÇm thó2. Bµi th¬ C¶nh ngµy hÌ a. XuÊt xø:- Bµi th¬ sè 43 trong môc B¶o kÝnh c¶nh giíi - phÇn V« ®Ò- C¶nh ngµy hÌ – néi dung bµi th¬ nghiªng vÒ bøc tranh cuéc sèng.b. Nhan ®Ò:c. Bè côc:- 6 c©u th¬ ®Çu: Bøc tranh thiªn nhiªn, cuéc sèng.- 2 c©u th¬ cuèi: Kh¸t väng cña nhµ th¬.II. §äc - hiÓu v¨n b¶n1. Bøc tranh thiªn nhiªn, cuéc sèng: a. Bøc tranh ngµy hÌ : - §­êng nÐt, Mµu s¾c:+ “Hoè lục đùn đùn tán rợp giương” Hình ảnh cây hoè: cành lá xanh thẫm, toả bóng mát cả một không gian, tạo cảm giác dễ chịu+ “Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ” Cây lựu bên hiên nhà trổ ra những bông hoa màu đỏ thắm + “Hồng liên trì đã tiễn mùi hương” Hoa sen hồng dưới ao đang toả ngát mùi hương, sức sống không dừng lại - Bøc tranh thiªn nhiªn sinh ®éng:+ cách ngắt nhịp ¾: “Thạch lựu hiên/ còn phun thức đỏHồng liên trì/ đã tiễn mùi hương”+ D¾ng dái cÇm ve  Không theo nhịp thơ Đường luật, gợi sự chú ý, làm nổi bật bức tranh cảnh ngày hè + Các động từ mạnh: “đùn đùn, giương, phun”  thể hiện sức sống tràn đầy của cảnh vật => Thiªn nhiªn, c¶nh vËt ë vµo thêi ®iÓm cuèi ngµy; nh­ng sù sèng th× kh«ng dõng l¹i. b. Cuộc sống sinh hoạt: “Lao xao chợ cá làng ngư phủ,Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương”- Lao xao chợ cá: âm thanh vọng lại từ phía chợ cá của làng chài Âm thanh đặc trưng của cuộc sống vui tươi, thanh bình- Dắng dỏi cầm ve: tiếng ve râm rang trong chiều tà như tiếng đàn lãnh lót vang dội lên Âm thanh đặc trưng của ngày hè, cảnh vật như rộn lên sự sống, niềm vui=> Bức tranh mùa hè sinh động và tràn đầy sức sống: có sự kết hợp của đường nét, màu sắc, âm thanh, con người và cuộc sống2. VÎ ®Ñp t©m hån NguyÔn Tr·i: a. T©m hån yªu thiªn nhiªn, yªu ®êi vµ cuéc sèng.- Hoµn c¶nh cña nhµ th¬:“Rồi, hóng mát thuở ngày trường”+ “Råi” : r¶nh rçi hãng m¸t, d¹o ch¬i cho t©m hån thanh th¶n.+”Th­ë ngµy tr­êng” : ngµy réng th¸ng dµi Hoµn c¶nh hiÕn hoi, bÊt ®¾c dÜ cña nhµ th¬.- T×nh yªu thiªn nhiªn tha thiÕt cña NguyÔn Tr·i:+ Bøc tranh ngµy hÌ ®­îc m®ãn nhËn b»ng nhiÒu gi¸c quan T©m hån tinh tÕ, giao c¶m m¹nh mÏ víi c¶nh vËt.+ Cảnh vật thanh bình, yên vui TÊm lßng thiÕu tha yªu ®êi, yªu cuéc sèng cña ng­êi d©n.- “Dẽ có Ngu cầm đàn một tiếng” NguyÔn Tr·i m¬ ®Õn c©y ®µn k× diÖu cña vua ThuÊn ngµy s­a ®Ó ca ngîi vµ lµm cho d©n giµu ®ñ Êm no.- “Dân giàu đủ khắp đòi phương” C©u kÕt ( c©u lôc ng«n ) ngắn gọn: thÓ hiÖn sù dån nÐn c¶m xóc cña c¶ bµi b. TÊm lßng ­u ¸i víi d©n, víi n­íc:=> §iÓm kÕt tô cña hån th¬ øc Trai kh«ng ph¶i ë thiªn nhiªn, t¹o vËt mµ chÝnh lµ ë con ng­êi, ë ng­êi d©n.Bui mét tÊc lßng ­u ¸i cò§ªm ngµy cuån cuén n­íc triÒu ®«ng.	( ThuËt høng - bµi 2 )Hæ ph¸ch, phôc linh nh×n mÊy biÕtDµnh cßn ®Ó trî d©n nµy. 	 ( Tïng ) ViÖc nh©n nghÜa cèt ë yªn d©n	( C¸o b×nh Ng«)III. Tæng kÕt: 1. Néi dung: - Bµi th¬ lµ bøc tranh ngµy hÌ ®Ñp, sinh ®éng vµ ®Çy søc sèng.- Qua bøc tranh thÊy ®­îc vÎ ®Ñp t©m hån cña NguyÔn Tr·i.2. NghÖ thuËt:- Bµi th¬ võa mang nÐt trang träng cæ ®iÓn võa b×nh dÞ, tù nhiªn.- Sö dông c¸c c©u th¬ lôc ng«n.