Đề thi chọn học sinh giỏi Tỉnh môn Địa lí Lớp 9 THCS - Năm học 2017-2018 - Sở Giáo dục và Đào tạo Hải Dương (Có đáp án)

SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO
HẢI DƯƠNG
--------------
ĐỀ THI CHÍNH THỨC
KÌ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI TỈNH LỚP 9 THCS
 NĂM HỌC 2017 - 2018
MÔN THI: ĐỊA LÍ
Thời gian làm bài: 150 phút (không kể thời gian giao đề)
Đề thi gồm: 05 câu, 01 trang
-----------------------------------------------
Câu 1 (2,0 điểm):
 1. Trình bày và giải thích độ dài ngày và đêm ở vĩ độ 66033’B vào các ngày 21/3 và 22/6. 
 2. Khi nào khối khí bị biến tính? Cho ví dụ.
Câu 2 (2,0 điểm):
 1. Phân tích ảnh hưởng của đặc điểm địa hình vùng núi Tây Bắc đến khí hậu và sông ngòi của vùng.
 2. Dựa vào Át lát Địa lí Việt Nam (trang 10), lập bảng số liệu lưu lượng nước trung bình sông Hồng và sông Mê Công, từ đó rút ra đặc điểm chung của sông ngòi nước ta.
Câu 3 (1,0 điểm):
 Dựa vào Át lát Địa lí Việt Nam (trang 15), nhận xét và giải thích về sự thay đổi số dân nước ta từ năm 1960 đến năm 2007.
Câu 4 (3,0 điểm):
 Cho bảng số liệu:
Giá trị sản xuất nông - lâm nghiệp và thủy sản nước ta năm 2000 và 2007
(đơn vị: tỉ đồng)
Năm
Tổng
Nông nghiệp
Lâm nghiệp
Thủy sản
2000
163313,5
129017,7
7675,7
26620,1
2007
338553,0
236987,1
12187,9
89378,0
 1. Vẽ biểu đồ thể hiện qui mô và cơ cấu giá trị sản xuất nông - lâm nghiệp và thủy sản nước ta năm 2000 và 2007.
 2. Nhận xét và giải thích về thay đổi qui mô và cơ cấu giá trị sản xuất nông - lâm nghiệp và thủy sản nước ta từ năm 2000 đến năm 2007.
Câu 5 (2,0 điểm)
 Phân tích những thuận lợi về tự nhiên đối với sản xuất nông nghiệp của vùng Trung du và miền núi Bắc Bộ. Tại sao có nhiều thế mạnh nhưng nông nghiệp của vùng vẫn chưa phát triển tương xứng với tiềm năng?
-----------------Hết----------------
(Thí sinh được sử dụng Át lát Địa lí Việt Nam xuất bản từ năm 2009 để làm bài)
Họ và tên thí sinh.........................................................SBD........................................................
Giám thị 1...................................................Giám thị 2................................................................
SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO
HẢI DƯƠNG
--------------
HƯỚNG DẪN CHẤM 
ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI TỈNH LỚP 9 THCS
 NĂM HỌC 2017 - 2018
MÔN ĐỊA LÍ
-----------------------------------------------
Câu
Nội dung cần đạt
Điểm
Câu 1
(2,0 điểm)
1. Trình bày và giải thích độ dài ngày và đêm ở vĩ độ 66033’B vào ngày 21/3 và 22/6
1,00
- Vào ngày 21/3, ở 66033’B ngày và đêm dài bằng nhau = 12h
 Vì: vào ngày 21/3, TĐ nghiêng hai nửa cầu Bắc và Nam về phía MT như nhau, mọi nơi trên TĐ có ngày và đêm dài bằng nhau.
- Vào ngày 22/6, ở 66033’B ngày dài suốt 24h và không có đêm.
Vì: vào ngày 22/6 TĐ nghiêng nửa cầu Bắc về phía MT nhiều nhất, từ 66033’B lên cực Bắc ngày dài suốt 24h.
0,25
0,25
0,25
0,25
2. Khi nào khối khí bị biến tính? Ví dụ minh họa.
1,00
- Các khối khí không đứng yên tại chỗ, chúng luôn di chuyển. Khi chúng di chuyển tới đâu thì sẽ chịu ảnh hưởng của bề mặt đệm nơi ấy mà bị biến tính đi (thay đổi tính chất)
- Ví dụ: về mùa đông khối khí lạnh phía bắc thường tràn xuống miền Bắc nước ta, chỉ vài ngày sau do chịu ảnh hưởng của mặt đệm, khối khí lạnh dần dần nóng lên. Như vậy khối khí lạnh đã bị biến tính.
0,50
0,50
Câu 2
(2,0 điểm)
1. Phân tích ảnh hưởng của đặc điểm địa hình vùng núi Tây Bắc đến khí hậu và sông ngòi của vùng.
1,00
- Đặc điểm địa hình vùng núi Tây Bắc: hướng nghiêng tây bắc - đông nam; cao nhất cả nước, nhiều đỉnh núi cao trên 2000m; các dãy núi cao hướng tây bắc - đông nam...
- Địa hình làm cho khí hậu có sự phân hóa theo độ cao (diễn giải) 
- Khí hậu đặc biệt do tác động của địa hình: mùa đông đến muộn và kết thúc sớm, mùa hạ có gió Lào khô nóng ...
- Địa hình làm sông ngòi của vùng dốc (diễn giải) và chảy theo hướng tây bắc- đông nam (diễn giải)...
0,25
0,25
0,25
0,25
2. Lập bảng số liệu lưu lượng nước trung bình của sông Hồng và sông Mê Công. Đặc điểm chung của sông ngòi nước ta.
1,00
- Bảng số liệu:
Lưu lượng nước trung bình sông Hồng và sông Mê Công
(đơn vị: m3/s)
Tháng
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
S. Hồng
1040
885
765
889
1480
3510
5590
6660
4990
3100
2190
1370
S. Mê Công
13570
6840
1570
1638
2920
10360
18860
21400
27500
29000
22000
23030
- Đặc điểm chung của sông ngòi nước ta.
+ Mạng lưới sông ngòi dày đặc, phân bố rộng khắp trên phạm vi cả nước (diễn giải) .
+ Hướng chảy: Tây Bắc- Đông Nam và vòng cung (diễn giải) .
+ Chế độ nước theo mùa, hàm lượng phù sa lớn (diễn giải) .
0,25
0,25
0,25
0,25
Câu 3
(1,0 điểm)
Nhận xét và giải thích tình hình tăng dân số nước ta thời kì 1990- 2007.
1,00
- Nhận xét: từ năm 1990- 2007, dân số nước ta tăng nhanh và liên tục qua các năm. (SLCM)
- Giải thích:
+ Do phong tục tập quán: tư tưởng trọng nam, thích nhà đông con...
+ Do cơ cấu dân số trẻ, qui mô dân số lớn (diễn giải)...
0,50
0,25
0,25
Câu 4 
(3,0 điểm)
1. Vẽ biểu đồ: Biểu đồ tròn với bán kinh được tính.
2,00
- Xử lí số liệu
+ Bảng: Cơ cấu giá trị sản xuất nông- lâm nghiệp và thủy sản nước ta năm 2000 và 2007 (Đơn vị: %)
Năm
2000
2007
Nông nghiệp
79,0
70,0
Lâm nghiệp
4,7
3,6
Thủy sản
16,3
26,4
Tổng
100
100
+ Tính qui mô: R2007 = 1,4 R2000 (R là bán kính đường tròn)
- Vẽ biểu đồ: Biểu đồ tròn
+ Chính xác, đúng bán kính được tính, đảm bảo tính thẩm mĩ
+ Có chú thích và tên biểu đồ.
(Thiếu một trong các ý trên trừ 0,25 điểm)
0,25
0,25
1,50
2. Nhận xét và giải thích
1,00
- Tổng giá trị sản xuất nông - lâm nghiệp và thủy sản tăng (SLCM), do mở rộng diện tích, chính sách khuyến khích phát triển, thị trường mở rộng, áp dụng KHKT vào sản xuất...
- Cơ cấu giá trị sản xuất nông- lâm nghiệp và thủy sản có sự thay đổi: giảm tỉ trọng nông - lâm nghiệp (SLCM), tăng tỉ trọng thủy sản (SLCM), do chính sách của nhà nước, suy giảm tài nguyên rừng...
0,50
0,50
Câu 5
(2,0 điểm)
Phân tích những thuận lợi về tự nhiên trong sản xuất nông nghiệp của vùng Trung du miền núi Bắc Bộ. Tại sao nông nghiệp của vùng chưa phát triển tương xứng với tiềm năng?
2,00
- Những thuận lợi về tự nhiên:
+ Đất trồng: diện tích đất feralit lớn, nhiều nơi tập trung thành vùng rộng trên các cao nguyên... thuận lợi trồng cây công nghiệp.
+ Khí hậu nhiệt đới, có mùa đông lạnh và phân hóa theo độ cao... thuận lợi sản xuất nông sản đa dạng (ngoài các nông sản nhiệt đới, vùng còn trồng được các cây trồng của vùng cận nhiệt và ôn đới...)
+ Mưa nhiều, độ ẩm cao, nguồn nước dồi dào... thuận lợi cho canh tác.
+ Nhiều đồng cỏ thuận lợi cho chăn nuôi gia súc
+ Vùng biển Quảng Ninh nhiều thuận lợi để phát triển đánh bắt và nuôi trồng thủy sản..
- Nông nghiệp của vùng chưa phát triển tương xứng với tiềm năng vì:
+ Địa hình đồi núi bị chia cắt, nhiều thiên tai...
+ Hạ tầng nông nghiệp (giao thông, thủy lợi...) còn nhiều hạn chế
+ Công nghiệp chế biến chưa phát triển, thị trường chưa ổn định...
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
0,25
Tổng điểm
10,00