Tập huấn sử dụng thiết bị dạy học môn sinh học THPT

TẬP HUẤN SỬ DỤNG THIẾT BỊ DẠY HỌC MÔN SINH HỌC THPTBài thực hành: Thí nghiệm về sự thẩm thấu và tính thấm của tế bào(Bài 20 sách giáo khoa SH 10NC)Trần Anh Tuấn (Yên Thế - Bắc Giang)(0983.888.080) ThÝ nghiÖm vÒ sù thÈm thÊu vµ tÝnh thÊm cña tÕ bµo1/ CHUẨN BỊa/ Dụng cụ: Kính hiển vi, Lam kính, lamen, kim mũi mác, ống nghiệm , dao cắt, đèn cồn, cốc đong có chia độ, khoan lá có đường kính lớnThÝ nghiÖm vÒ sù thÈm thÊu vµ tÝnh thÊm cña tÕ bµob/ Hóa chất: Dung dịch đường hoặc muối 50%Phẩm nhuộm hoặc xanh metylen 0.2%c/ Mẫu vật- Củ khoai lang, khoai tây, cà rốt  còn tươi, lá có màu (rau dền tía, thài lài tía, hoa có màu xanh), Lá xanh ( Rau cải, đậu)2/ Thao tác tiến hànha/ Thí nghiệm về sự thẩm thấuBước 1: Cắt đôi củ khoai lang, khoai tây hoặc cà rốt gọt vỏ ngoài sau đó dùng dao khoét ở giữa 1 lỗ rỗng càng sát đáy càng tốt (làm khoảng 3-4 mẫu như vậy)ThÝ nghiÖm vÒ sù thÈm thÊu vµ tÝnh thÊm cña tÕ bµoBước 2: Lấy 3 cốc có đánh dấu thứ tự 1, 2, 3Cốc số 1 đựng nước cấtCốc số 2 đựng dung dịch đường hoặc dung dịch mốiCốc số 3 (dùng làm đối chứng) có thể đựng nước cất hoặc dung dịch đường hoặc dung dịch muốiLưu ý: Hàm lượng dung dịch ở 3 cốc phải bằng nhauThÝ nghiÖm vÒ sù thÈm thÊu vµ tÝnh thÊm cña tÕ bµoThÝ nghiÖm vÒ sù thÈm thÊu vµ tÝnh thÊm cña tÕ bµoBước 3: - Đặt các miếng khoai đã khoét lỗ vào các cốc đã chuẩn bị ở phần trước- Miếng khoai ở cốc số 1 bên trong lỗ khoét đựng dung dịch đường hoặc muối- Miếng khoai ở cốc số 2 bên trong lỗ khoét đựng nước cấtThÝ nghiÖm vÒ sù thÈm thÊu vµ tÝnh thÊm cña tÕ bµo- Miếng khoai ở cốc số 3 bên trong lỗ khoét đựng dung dịch giống với dung dịch ở bên ngoài cốc số 3 và phải cùng nồng độ (bên ngoài cốc đựng nước cât thì bên trong cũng đựng nước cất)- Lưu ý: Hàm lượng dung dịch trong lỗ khoét ở 3 miếng khoai phải bằng nhauThÝ nghiÖm vÒ sù thÈm thÊu vµ tÝnh thÊm cña tÕ bµoBước 4: Để các mẫu vật trong 3 cốc đến cuối buổi lấy các các củ khoai ra và đổ hết nước ở trong lỗ khoét vào cốc sau đó quan sát hoặc đo lại mực nước có ở trong cốc.3/ Kết luận: Rút ra kết luận (mực nước có sự thay đổi)ThÝ nghiÖm vÒ sù thÈm thÊu vµ tÝnh thÊm cña tÕ bµob/ Thí nghiệm tính thấm của tế bào sống hay đã chết Ngoµi thÝ nghiÖm trong s¸ch gi¸o khoa ®· ®­îc tiÕn hµnh chóng t«i giíi thiÖu tíi c¸c ®ång chÝ thÝ nghiÖm tham kh¶o sau ®©y ( c¸c ®ång chÝ cã thÓ vËn dông vµo trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y tïy thuéc vµo ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña nhµ tr­êng)ThÝ nghiÖm vÒ sù thÈm thÊu vµ tÝnh thÊm cña tÕ bµo(Thí nghiệm tham khảo 1)Thao tác tiến hành Bước 1: Dùng 2 cốc thủy tinh đựng nước có đánh dấu thứ tựCốc 1: Đựng nước lạnhCốc 2: đựng nước nóng đun sôiThÝ nghiÖm vÒ sù thÈm thÊu vµ tÝnh thÊm cña tÕ bµoBước 2: Cho các lá có màu (Màu xanh, vàng, đỏ, tím) còn tươi (Tế bào còn sống) vào cả 2 cốc sau đó quan sát mầu nước ở cả 2 cốc rồi nhận xétCốc đựng nước lạnh màu của nước trong cốc không đổi Cốc đựng nước nòng thì màu nước trong cốc có sự thay đổi (màu xanh, tím, đỏ.)ThÝ nghiÖm vÒ sù thÈm thÊu vµ tÝnh thÊm cña tÕ bµoTừ những thí nghiệm trên các đồng chí có thể rút ra những kết luận về tính thấm của tế bào còn sống hay đã chết.ThÝ nghiÖm vÒ sù thÈm thÊu vµ tÝnh thÊm cña tÕ bµoThí nghiệm tham khảo: Ống nghiệm đựng cồn ngâm các mảnh lá tươi, ống nhiệm khác đun nóng sẽ quan sát được màu sắc được hòa tan trong các dung môi thoát ra các dung môi đó. Nước và các dung môi có chứa các sắc tố đã được thấm qua tế bào đã chết ThÝ nghiÖm vÒ sù thÈm thÊu vµ tÝnh thÊm cña tÕ bµoCó thể dùng một ống nghiệm khác (dùng làm đối chứng) đựng nước cất cho các mảnh lá tươi vào và không đun nóng khi đó sẽ so sánh được lượng sắc tố bị thoát ra ở ba ống nghiệm (Ống nào sắc tố thoát ra ngoài nhiều hơn chứng tỏ ống đó có chứa nhiều tế bào chết hơn)ThÝ nghiÖm vÒ sù thÈm thÊu vµ tÝnh thÊm cña tÕ bµoThí nghiệm thao khảo 2: Thí nghiệm xác định khả năng chịu nóng của mô bằng phương pháp dựa vào tính thấm của tế bào ở nhiệt độ cao. (Thí nghiệm minh họa)I/ Chuẩn bị;Bình tam giác cỡ lớn có nút đậy, Nồi đun cách thủy, Nhiệt kếDung dịch HCl loãng, Đĩa petriCác loại lá khác nhauThÝ nghiÖm vÒ sù thÈm thÊu vµ tÝnh thÊm cña tÕ bµoII/ Thao tác tiến hànhBước 1: Cho lá vào bình tam giác và đậy nắp kín, đặt vào nồi (hoặc bình) đun cách thủy dưới đèn cồn đo nhiệt độ đạt 400C, theo dõi nhiệt độ trong khoảng 5 phút để xác định ngưỡng nhiệt độBước 2: Lấy các lá ra thấm khô và cho vào đĩa Petri đựng HCl loãng và quan sát sự thay đổi mầu (Từ mầu xanh sanh mầu nâu). ThÝ nghiÖm vÒ sù thÈm thÊu vµ tÝnh thÊm cña tÕ bµoDo nhiệt độ cao thường phá hủy cấu trúc tế bào đặ biệt là diệp lục, HCl sẽ thấm qua chất nguyên sinh và làm lá mất mầu xanh biến đổi thành mầu nâu. ThÝ nghiÖm vÒ sù thÈm thÊu vµ tÝnh thÊm cña tÕ bµoBước 3: Xác định tính chịu nóng của môTùy theo các vết nâu trên lá mà đánh giá khả năng chịu nóng của mô láThường thay đổi độ quãng cách nhiệt ( khoảng 50C) để xếp loại tính chịu nóng của cây* Rút ra kết luận:ThÝ nghiÖm vÒ sù thÈm thÊu vµ tÝnh thÊm cña tÕ bµoChúc các thầy cô giáo thành công