Bổ trợ kiến thức Hóa Vô cơ_Đại cương - Bài 7: CO2 phản ứng với dung dịch bazơ

GV. NGUYỄN TẤN TRUNG
(Trung Tâm Luyện Thi Chất Lượng Cao VĨNH VIỄN)
CO2 phản ứng
Với dung dịch
bazơ
CO2 phản ứng với dd Ca(OH)2
™Giáo khoa
CO2 + Ca(OH)2→ CaCO3↓ + H2O (1)
Sau (1) còn CO2 thì:
CaCO3 + H2O + CO2→ Ca(HCO)3 (2)
Tóm lại:
CO2 + Ca(OH)2
TH1
TH2
?
CaCO3 ↓
CaCO3 ↓
Ca(HCO3)2
Ca(HCO3)2
?
™Trong định lượng:
‰ Phản ứng: (1), (2) nên viết lại
CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3 ↓ + H2O (1’)
2CO2 + Ca(OH)2 → Ca(HCO3)2 (2’)
‰ Bảng tóm tắt sản phẩm:
nCO2
nCa(OH)2
CaCO3↓
Ca(OH)2 
dư
Ca(HCO3)2 Ca(HCO3)2
CO2 dưCaCO3↓ CaCO3↓ Ca(HCO3)2
Sản
phẩm
(1’), (2’) ⇒ bảng TTSP:
1 2
™ CO2 phản ứng với dd Ca(OH)2
‰ Giáo khoa
CO2 + Ca(OH)2→ CaCO3↓ + H2O (1)
Sau (1) còn CO2 thì:
CaCO3 + H2O + CO2→ Ca(HCO)3 (2)
Tóm lại:
CO2 + Ca(OH)2
TH1
TH2
?
CaCO3 ↓
CaCO3 ↓
Ca(HCO3)2
Ca(HCO3)2
?
™Trong định lượng:
‰ Phản ứng: (1), (2) nên viết lại
CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3 ↓ + H2O (1’)
2CO2 + Ca(OH)2 → Ca(HCO3)2 (2’)
‰ Bảng tóm tắt sản phẩm:
nCO2
nCa(OH)2
CaCO3↓
Ca(OH)2 
dư
CaCO3↓
Ca(HCO3)2 Ca(HCO3)2
CO2 dưCaCO3↓ Ca(HCO3)2
Sản
phẩm
(1’), (2’) ⇒ bảng TTSP:
1 2TH2TH1
‰ Đường biểu diễn lượng kết tủa
nCO2
nCa(OH)2
lượng↓
m↓=đề
21
n↓max = nCO2 hđ
TH1 TH2
Khi cho CO2 vào dd Ca(OH)2 thấy có ↓, suy ra
bài toán có hai trường hợp:
TH1: Bài toán chỉ có phản ứng
CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3↓ + H2O
TH2: Bài toán gồm các phản ứng
CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3↓ + H2O (1)
CaCO3+ CO2 + H2O → Ca(HCO3)2 (2)
CO2 + Ca(OH)2→ CaCO3↓ + H2O (1’)
2CO2 + Ca(OH)2→ Ca(HCO3)2 (2’)
{
{Hoặc:
‰ Aùp dụng 1:
Cho 1,12 lít CO2 (ĐKC) vào bình
chứa 300 ml dd Ca(OH)2 0,1M. 
Tính khối lượng kết tủa thu được
300ml 
ddCa(OH)2 0,1M
Khối lượng Kết tủa:?
CO2
1,12lit
(đkc)
2 cách giải
‰ Giải:
22,4
nCO2 bđ = 1,12 = 0,05 mol
nCa(OH)2 bđ = 300. 0,11000 = 0,03 (mol)
Cáùch 1: Giải bằng phương pháp 3 dòng
Bđ:
Pứ:
Sau: 0
0,03
0,03
0,03
0,02
CaCO3↓+ H2O (1)Ca(OH)2 + CO2 →
0,03 0,05 0 (mol)
CO2 + CaCO3 + H2O → Ca(HCO3)2 (2)
O,03 (mol)
(mol)
- Theo đề ta có pứ:
Bđ:
Pứ:
Sau: 0
0,02
0,01
0,02 0,03
(mol)
(mol)
O,02 ⇒m CaCO3↓ = 1 g
Cáùch 2: Dựa vào bảng tóm tắt sản phẩm
‰ Ta có bảng tóm tắt sản phẩm:
Ca(HCO3)2
nCO2
nCa(OH)2
CaCO3↓
Ca(OH)2 
dư
CaCO3↓
Ca(HCO3)2 Ca(HCO3)2
CO2 dưCaCO3↓
Sản
phẩm
1 2
‰Theo đề ta có:
nCO2 = 0,05
nCa(OH)2=0,03 ⇒ nCO2
nCa(OH)2 0,03
0,05= = 1,67
Nên bài toán có 2 phản ứng sau:
CaCO3↓+ H2O (1’)CO2 + Ca(OH)2 →
2CO2 + Ca(OH)2→ Ca(HCO3)2 (2’)
Dễ dàng tính được: m CaCO3↓ = 1 g
CO2 phản ứng với dd NaOH (hay KOH)
™Giáo khoa
CO2 + NaOH→ NaHCO3 (1)
Sau (1) còn NaOH thì:
NaHCO3 + NaOH→ Na2CO3 + H2O (2)
Tóm lại:
CO2 + NaOH ?
NaHCO3
NaHCO3
Na2CO3
Na2CO3
?
™Trong định lượng:
‰ Phản ứng: (1), (2) nên viết lại
CO2 + NaOH→ NaHCO3 (1’)
CO2 + 2NaOH → Na2CO3 + H2O (2’)
‰ Bảng tóm tắt sản phẩm:
nNaOH
nCO2
NaHCO3
CO2 dư
NaHCO3 Na2CO3
NaOH
(dư)
NaHCO3 Na2CO3 Na2CO3
Sản
phẩm
(1’), (2’) ⇒ bảng TTSP:
1 2
‰ Aùp dụng 2:
Cho 1,12 lít CO2 (ĐKC) vào bình
chứa 300 ml dd NaOH 0,2M. Tính
khối lượng muối thu được
300ml 
ddNaOH 0,2M
Khối lượng muối:?
CO2
1,12lit
(đkc)
2 cách giải
‰ Giải:
22,4
nCO2 bđ = 1,12 = 0,05 mol
300. 0,2nNaOH bđ = 1000 = 0,06 (mol)
Cáùch 1: Giải bằng phương pháp 3 dòng
Bđ:
Pứ:
Sau: 0
0,05
0,05
0,05
0,01
CO2 + NaOH → NaHCO3 (1)
0,05 0,06 0 (mol)
(mol)
(mol)
NaOH + NaHCO3→ Na2CO3 + H2O (2)
O,05
- Theo đề ta có pứ:
Bđ:
Pứ:
Sau: 0
0,01
0,04
0,01 0,05
O,01 (mol)
(mol)
O,01
0,01
(1),(2) ⇒ m Muối =0,04.84 +0,01.106 =4,42 gam
Cáùch 2: Dựa vào bảng tóm tắt sản phẩm
‰ Ta có bảng tóm tắt sản phẩm:
Na2CO3
nNaOH
nCO2
NaHCO3
CO2 dư Na2CO3
NaHCO3 Na2CO3
NaOHdưNaHCO3
Sản
phẩm
1 2
‰Theo đề ta có:
nCO2 = 0,05
nNaOH=0,06 ⇒ nNaOH
nCO2 0,05
0,06= = 1,2
Nên bài toán có 2 phản ứng sau:
Các phản ứng:
CO2 + NaOH→ NaHCO3 (1’)
CO2 + 2NaOH → Na2CO3 + H2O (2’)
x x x
y 2y y
Theo (1’), (2’) ,đề có:
nCO2 =x +y = 0,05
nNaOH=x+2y =0,06 ⇒ x = 0,04; y = 0,01
⇒m Muối= 0,04.84 +0,01.106 =4,42 gam
™ Aùp dụngï 3:
(Trích đề ĐH Sư phạm TP HCM-2001)
Cho V lít khí CO2 đo ở 54,6oc và 2,4 atm
hấp thụ hoàn toàn vào 200 ml dd hh KOH 
1M và Ba(OH)2 0,75M thu đựơc 23,64 g 
kết tủa. Tìm V lít?
û ø
 v øø ( )2 ,
V = 1,344 (l) ; 4,256 (l)
GV. NGUYỄN TẤN TRUNG
(Trung Tâm Luyện Thi Chất Lượng Cao VĨNH VIỄN)